Pijn op de borst: oorzaken & wanneer actie nodig is
Pijn op de borst is een van de meest verontrustende klachten die je kunt ervaren. Is het je hart? Je maag? Je spieren? In dit uitgebreide artikel bespreken we alle mogelijke oorzaken van borstpijn, hoe je ze kunt herkennen, en vooral: wanneer je direct actie moet ondernemen.
Belangrijke waarschuwing
Bij drukkende pijn op de borst die langer dan 5 minuten duurt, uitstraalt naar arm of kaak, of gepaard gaat met benauwdheid en zweten: bel direct 112. Dit kunnen tekenen zijn van een hartaanval.
Wil je een cardioloog in de buurt vinden voor onderzoek?
Vind een cardioloog bij jou in de buurtWanneer is pijn op de borst een noodgeval?
Niet alle pijn op de borst is een hartaanval, maar sommige symptomen vereisen onmiddellijke medische hulp. Herken de alarmsignalen en weet wanneer je moet bellen met 112.
Bel direct 112 bij:
- !Drukkende of beklemmende pijn op de borst
Alsof er een olifant op je borst zit of een band om je borst wordt aangetrokken
- !Pijn die uitstraalt
Naar de linkerarm, beide armen, kaak, nek, rug of bovenbuik
- !Pijn langer dan 5 minuten
Die niet overgaat in rust of na het nemen van eventuele hartmedicatie
- !Bijkomende symptomen
Benauwdheid, koud zweten, misselijkheid, braken, duizeligheid of flauwvallen
- !Plotselinge, hevige pijn
Vooral als je bekend bent met hartziekten of risicofactoren hebt
Let op bij vrouwen: Vrouwen ervaren vaker atypische symptomen bij een hartaanval, zoals extreme vermoeidheid, misselijkheid, kortademigheid of pijn in de rug, zonder de klassieke drukkende pijn op de borst.
Twijfel je? Bel dan liever een keer te veel dan te weinig. De meldkamer van 112 helpt je inschatten of het spoed is. Lees meer over wanneer je naar een cardioloog moet.
Hartgerelateerde oorzaken van pijn op de borst
Hoewel lang niet alle pijn op de borst van het hart komt, is het belangrijk de hartgerelateerde oorzaken te kennen. Een cardioloog kan bepalen of je klachten hartgerelateerd zijn.
Hartinfarct (hartaanval)
Een hartinfarct ontstaat wanneer een kransslagader volledig wordt afgesloten, waardoor een deel van de hartspier geen zuurstof meer krijgt. Dit is een levensbedreigende situatie die onmiddellijke behandeling vereist.
Kenmerken van een hartinfarct:
- Drukkende, beklemmende pijn op de borst (kan ook brandend aanvoelen)
- Pijn die uitstraalt naar arm, kaak, nek, rug of buik
- Pijn die langer dan 15-20 minuten aanhoudt
- Koud zweet, misselijkheid, braken
- Benauwdheid, angst, onrust
- Bleek, grauw uiterlijk
Angina pectoris (hartkramp)
Angina pectoris is pijn op de borst die ontstaat doordat het hart tijdelijk te weinig zuurstof krijgt, meestal door vernauwde kransslagaders. In tegenstelling tot een hartinfarct is de bloedvoorziening niet volledig afgesloten.
Er zijn twee vormen:
- Stabiele angina: Voorspelbare pijn die optreedt bij inspanning, stress of kou, en verdwijnt in rust of na nitroglycerinemedicatie (binnen 5-15 minuten)
- Instabiele angina: Onvoorspelbare pijn die ook in rust optreedt, langer duurt of niet reageert op medicatie - dit is een spoedsituatie
Pericarditis (ontsteking van het hartzakje)
Het hartzakje (pericardium) is het vlies rondom het hart. Bij ontsteking hiervan ervaar je een scherpe, stekende pijn op de borst.
Kenmerken:
- Scherpe, stekende pijn achter het borstbeen
- Pijn die erger wordt bij diep inademen, hoesten of liggen
- Verlichting bij voorover zitten
- Vaak gepaard met koorts (bij infectieuze oorzaak)
- Kan optreden na een virale infectie
Myocarditis (ontsteking van de hartspier)
Ontsteking van de hartspier kan pijn op de borst, hartkloppingen en kortademigheid veroorzaken. Dit kan ontstaan na een virale infectie.
Hartklepafwijkingen
Problemen met de hartkleppen, zoals aortastenose (vernauwing van de aortaklep), kunnen pijn op de borst veroorzaken, vooral bij inspanning.
Aortadissectie
Een aortadissectie is een scheur in de wand van de grote lichaamsslagader. Dit is een zeldzame maar levensbedreigende aandoening.
Kenmerken:
- Plotselinge, verscheurende pijn op de borst of tussen de schouderbladen
- Pijn die naar de rug uitstraalt
- Kan gepaard gaan met bewusteloosheid, beroerte of shock
- Dit is een absolute spoedsituatie - bel 112
Niet-hartgerelateerde oorzaken van pijn op de borst
Het goede nieuws: de meeste pijn op de borst is niet hartgerelateerd. Er zijn veel andere oorzaken die borstpijn kunnen veroorzaken. Toch is het belangrijk om de oorzaak te laten vaststellen door een arts.
Maag- en slokdarmproblemen
Maagzuur en slokdarmproblemen zijn zeer veelvoorkomende oorzaken van pijn op de borst die vaak worden verward met hartpijn.
Gastro-oesofageale reflux (GERD)
- Brandend gevoel achter het borstbeen (zuurbranden)
- Verergert na eten, bij liggen of bukken
- Zure of bittere smaak in de mond
- Verbetert met maagzuurremmers
Slokdarmspasme
- Plotselinge, krampende pijn op de borst
- Kan lijken op angina pectoris
- Vaak gerelateerd aan eten of drinken
- Kan moeilijk te onderscheiden zijn van hartpijn
Spier- en skeletproblemen
Problemen met de spieren, ribben of gewrichten van de borstwand zijn een veelvoorkomende oorzaak van borstpijn.
Costochondritis
- Ontsteking van het kraakbeen dat de ribben met het borstbeen verbindt
- Scherpe pijn aan de voorzijde van de borst
- Pijn bij drukken op de aangedane plek
- Verergert bij bewegen, hoesten of diep ademen
Spierpijn
- Vaak na inspanning, ongewone bewegingen of tillen
- Pijn bij bepaalde bewegingen of houdingen
- Drukpijn op een specifieke plek
- Verbetert met rust en pijnstillers
Longproblemen
Verschillende longaandoeningen kunnen pijn op de borst veroorzaken.
Longembolie
- Bloedstolsel in de longslagader - dit is spoed!
- Plotselinge kortademigheid en scherpe pijn
- Pijn die erger wordt bij ademhalen
- Soms hoesten van bloed
- Risico verhoogd bij langdurig zitten, operatie of bedrust
Pleuritis (borstvliesontsteking)
- Scherpe pijn die erger wordt bij ademhalen
- Vaak na een luchtweginfectie
- Pijn aan één kant van de borst
Pneumothorax (klaplong)
- Plotselinge scherpe pijn en kortademigheid
- Komt vaker voor bij jonge, lange, slanke mensen
- Kan spontaan ontstaan of na trauma
Psychische oorzaken
Stress, angst en paniek kunnen zeer reële pijn op de borst veroorzaken.
Paniekaanval
- Plotselinge, intense angst
- Hartkloppingen, zweten, trillen
- Drukkende of stekende pijn op de borst
- Benauwdheid, tintelingen
- Angst om dood te gaan of controle te verliezen
- Duurt meestal 10-30 minuten
Hoewel paniekaanvallen niet gevaarlijk zijn, is het belangrijk om hartproblemen uit te sluiten voordat je aanneemt dat het om paniek gaat.
Andere oorzaken
- Gordelroos (herpes zoster): Brandende pijn en blaasjes in een band rond de borst
- Galsteenproblemen: Pijn rechtsboven in de buik die naar de borst kan uitstralen
- Alvleesklierontsteking: Pijn in de bovenbuik die naar de rug en borst uitstraalt
Hoe herken je het verschil?
Het onderscheiden van hartgerelateerde pijn van andere oorzaken kan lastig zijn. Hieronder een overzicht van de belangrijkste verschillen.
| Kenmerk | Hartgerelateerd | Niet-hartgerelateerd |
|---|---|---|
| Type pijn | Drukkend, beklemmend, zwaar | Scherp, stekend, brandend |
| Locatie | Diffuus, moeilijk aan te wijzen | Lokaliseerbaar, één punt |
| Uitstraling | Arm, kaak, nek, rug | Meestal geen uitstraling |
| Verergert bij | Inspanning, stress | Bewegen, drukken, ademen |
| Verlicht door | Rust, nitroglycerine | Houding, pijnstillers, maagzuurremmers |
| Duur | Angina: 5-15 min; Infarct: >15 min | Variabel, vaak kort of juist lang |
Belangrijk: Deze kenmerken zijn richtlijnen, geen diagnose. Zelfs atypische pijn kan hartgerelateerd zijn. Bij twijfel altijd contact opnemen met een arts.
Onderzoek bij pijn op de borst
Als je naar de huisarts of cardioloog gaat met pijn op de borst, worden verschillende onderzoeken uitgevoerd om de oorzaak vast te stellen. Lees meer over hartonderzoeken uitgelegd.
Lichamelijk onderzoek
De arts luistert naar je hart en longen, meet je bloeddruk, controleert je pols en onderzoekt de borstwand op drukpijn. Je medische voorgeschiedenis en risicofactoren worden besproken.
ECG (elektrocardiogram)
Een ECG meet de elektrische activiteit van je hart en kan afwijkingen aantonen die wijzen op zuurstoftekort of een (doorgemaakt) hartinfarct. Dit onderzoek is snel, pijnloos en geeft direct resultaat.
Bloedonderzoek
Bij verdenking op een hartinfarct wordt bloed geprikt om hartenzymen (troponine) te meten. Deze stoffen komen vrij als de hartspier beschadigd is. Ook kunnen ontstekingswaarden en cholesterol worden gemeten.
Röntgenfoto van de borst
Een röntgenfoto kan longproblemen, hartvergroting of andere afwijkingen aan het licht brengen.
Aanvullend cardiologisch onderzoek
Afhankelijk van de bevindingen kan de cardioloog aanvullende onderzoeken aanvragen:
- Echocardiogram: Echografie van het hart om structuur en pompfunctie te beoordelen
- Inspanningstest: ECG tijdens fietsen om te zien hoe het hart reageert op inspanning
- Holterregistratie: 24-uurs ECG om ritmestoornissen op te sporen
- CT-coronairangiografie: Scan van de kransslagaders om vernauwingen te zien
- Hartkatheterisatie: Invasief onderzoek waarbij contrastvloeistof in de kransslagaders wordt gespoten
Behandeling van pijn op de borst
De behandeling hangt volledig af van de onderliggende oorzaak. Hieronder een overzicht van de behandelmogelijkheden per oorzaak.
Bij hartgerelateerde oorzaken
Hartinfarct
- Directe behandeling op de spoedeisende hulp of hartbewaking
- Dotterbehandeling of bypass om bloedstroom te herstellen
- Medicatie: bloedverdunners, bètablokkers, statines
- Hartrevalidatie na ontslag
Angina pectoris
- Medicatie: nitroglycerine, bètablokkers, calciumantagonisten
- Leefstijlaanpassingen: stoppen met roken, gezonde voeding, beweging
- Bij ernstige vernauwing: dotteren of bypass
Bij niet-hartgerelateerde oorzaken
Maagzuur/reflux
- Maagzuurremmers (protonpompremmers)
- Aanpassing voeding en eetgewoonten
- Niet te laat eten, hoofd hoger leggen bij slapen
Spierpijn/costochondritis
- Pijnstillers (paracetamol, ibuprofen)
- Rust en warmte
- Fysiotherapie bij langdurige klachten
Paniekaanvallen/angst
- Psychologische begeleiding (CGT)
- Ademhalingsoefeningen en ontspanningstechnieken
- Soms medicatie
Preventie: je hart gezond houden
Veel hartgerelateerde pijn op de borst is te voorkomen door een gezonde leefstijl. Dit vermindert je kans op vernauwde kransslagaders en andere hartproblemen.
- Stop met roken: Het belangrijkste wat je kunt doen voor je hart
- Eet gezond: Veel groenten, fruit, volkoren, vis; weinig verzadigd vet en zout
- Beweeg regelmatig: Minimaal 150 minuten matig intensief per week
- Houd een gezond gewicht aan
- Beperk alcohol: Maximaal één glas per dag
- Beheers stress: Chronische stress verhoogt je risico
- Controleer bloeddruk en cholesterol: Laat deze regelmatig meten
Heb je risicofactoren voor hartziekten? Bespreek dan met je huisarts of preventief onderzoek zinvol is.
Veelgestelde vragen
Wanneer is pijn op de borst een noodgeval?
Bel direct 112 bij: drukkende of beklemmende pijn op de borst die langer dan 5 minuten aanhoudt, pijn die uitstraalt naar arm, kaak of rug, pijn gepaard met benauwdheid, zweten, misselijkheid of flauwvallen. Dit kunnen tekenen zijn van een hartaanval.
Wat is het verschil tussen hartpijn en spierpijn?
Hartpijn is vaak drukkend of beklemmend en wordt erger bij inspanning. Spierpijn is scherp of stekend, wordt erger bij bewegen of drukken, en is vaak lokaliseerbaar. Hartpijn kan uitstralen naar arm of kaak; spierpijn blijft meestal op één plek.
Kan stress pijn op de borst veroorzaken?
Ja, stress en angst kunnen pijn op de borst veroorzaken. Bij een paniekaanval kun je drukkende pijn, hartkloppingen en benauwdheid ervaren die lijken op hartklachten. Chronische stress verhoogt ook daadwerkelijk het risico op hartziekten.
Wat is angina pectoris?
Angina pectoris is een drukkende of beklemmende pijn op de borst die ontstaat doordat het hart tijdelijk te weinig zuurstof krijgt, meestal door vernauwde kransslagaders. De pijn treedt op bij inspanning of stress en verdwijnt in rust of na nitroglycerinemedicatie.
Kunnen maagproblemen pijn op de borst geven?
Ja, maagzuur (reflux) is een veelvoorkomende oorzaak van pijn op de borst. De pijn wordt vaak omschreven als brandend gevoel achter het borstbeen, verergert na eten of bij liggen, en verbetert met maagzuurremmers. Het kan moeilijk te onderscheiden zijn van hartpijn.
Moet ik naar de huisarts bij terugkerende pijn op de borst?
Ja, terugkerende pijn op de borst moet altijd door een arts worden beoordeeld, ook als het niet op een hartaanval lijkt. Je huisarts kan onderzoeken wat de oorzaak is en bepalen of een verwijzing naar een cardioloog nodig is.
Conclusie
Pijn op de borst is een veelvoorkomende klacht met vele mogelijke oorzaken - van onschuldige spierpijn tot een levensbedreigende hartaanval. Het belangrijkste is dat je de alarmsignalen kent en weet wanneer je direct 112 moet bellen.
Bij drukkende pijn die langer dan 5 minuten duurt, uitstraalt naar arm of kaak, of gepaard gaat met benauwdheid en zweten: wacht niet af en bel direct 112. Bij andere klachten neem je contact op met je huisarts, die kan beoordelen of verder onderzoek nodig is.
Een gezonde leefstijl is de beste manier om hartgerelateerde pijn op de borst te voorkomen. Stop met roken, eet gezond, beweeg regelmatig en laat je risicofactoren controleren.
Op zoek naar een cardioloog in de buurt?
Vind snel en eenvoudig een cardioloog bij jou in de buurt via onze landelijke zoekgids.
Vind een Cardioloog